هپاتیت C
هپاتیت مزمن C که در نتیجه عفونت با ویروس هپاتیت C (HCV) روی می دهد، یکی از شایعترین و جدی ترین بیماریهای ویروسی است که منجر به هپاتیت مزمن، سیروز و نارسایی کبد و سرطان کبد می گردد، به نحوی که یکی از عوامل مهم پیوند کبد می باشد. از سال ۱۹۸۹ که این ویروس کشف گردید، مطالعات و تحقیقات گسترده ای در دو دهه گذشته برروی این ویروس انجام شده و نزدیک به ۲۵ هزار مقاله تاکنون در این رابطه منتشر شده است. مجموعه این مقالات و تحقیقات، دانش و آگاهی ما را در زمینه هپاتیت مزمن C افزایش داده و منجر به تغییرات عمده در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان شده است.
براساس مطالعات انجام شده ۳۰-۲۰ درصد از افراد مبتلا به HCV دچار سیروز کبدی میشوند و امروزه این بیماری عامل اصلی سیروزکبدی و مرگ ناشی از آن و همچنین سرطان کبد و پیوند کبد در کشورهای صنعتی است. گفته میشود هپاتیت C در افراد مبتلا بیش از هپاتیت HBV موجب بیماری مزمن کبد و مرگومیر در بیماران میشود.
پیشرفتهای قابل ملاحظهای در زمینه شناخت ویروس، پاتوژنز، درمان و پیشگیری حاصل شده که امروزه توانسته میزان پاسخدهی به درمان را از ۱۰% به بیش از ۵۰ درصد افزایش دهد و با ورود داروهای جدید این پاسخدهی حتی از این بالاتر و در برخی موارد به ۷۰ درصد هم میرسد. گفته میشود داروهای زیادی فعلاً در دست مطالعه هستند تا در آینده با مصرف کوتاه مدت آنها و بدون استفاده از انتروفرون، سریعتر و بدون عارضه کمتر هپاتیت C را درمان نمود. البته آنچه که امروزه مهم است بحث شناسایی درمان بیماران مبتلا به هپاتیت C است که بیش از ۹۰ درصد از بیماران نمیدانند که دچار بیمای HCV هستند و زمانی متوجه میشوند که دچار عوارضی چون سیروز و سرطان کبد شده باشند. این امر موجب افزایش بار بیماریهای کبد در جامعه و افزایش هزینهها و بالاخره مرگومیر ناشی از آن میشود.
در این مجموعه سعی خواهد شد به جنبه های ملکولی ویروس، پاسخ های ایمنی دخیل، اپیدمیولوژی و عواملی که منجر به سرایت هپاتیت HCV، سیر طبیعی بیماری و روش های تشخیص و درمانهای رایج آن پرداخته شود. از سوی دیگر در ویرایش جدید این کتاب اقدامات غربالگری که منجر به تشخیص زودرس و همچنین ارائه درمانهای مؤثر و جلوگیری از پیشرفت بیماری به سمت سیروز و سرطان میشود با جزییات بیشتر توصیف میگردند تا علاوه بر کاهش بار بیماریهای کبد در جامعه از سرایت این بیماری در افراد در معرض خطر هم جلوگیری بعمل آید.
در کشور ما خوشبختانه میزان ابتلا در جامعه به HCV زیر یک درصد می باشد ولی نظر به شیوع روزافزون این بیماری در جامعه بعلت رفتارهای غیربهداشتی، هپاتیت C یکی از معضلات مهم جامعه پزشکی و بهداشت و درمان و افراد جامعه خواهد بود.
با همت و پیگیری مسئولین بخش بهداشت و درمان، واکسیناسیون سراسری هپاتیت B در نوزادان، نزدیک به دو دهه است که در کشور انجام می شود و انتظار میرود در آینده مسئله ویروس هپاتیت B (HBV) از اهمیت چندانی برخوردار نباشد. درحالیکه بعلت افزایش معتادین تزریقی در جامعه، بیماری هپاتیت C در افراد پرخطر رو به افزایش است و این گروه از طریق تماسهای جنسی و اعتیاد این بیماری را به سطح جامعه انتقال و انتشار میدهند. اگرچه با رعایت کامل اصول ایمنی در اهداء خون و تزریق خون و غربالگری فرآوردههای خونی، انتقال این ویروس در کشور ما به حداقل رسیده است ولی همانطور که اشاره شد مشکل رفتارهای پر خطر اجتماعی و اعتیاد تزریقی، تلاش برای محدودیت این بیماری را ناکام میسازد، بنحوی که انتظار میرود در آینده HCV یکی از مهمترین عوامل بیماریهای مزمن کبد در کشور باشد و این خود زمینهساز ابتلاء به سیروز کبد، سرطان کبد، نیاز به انجام پیوند، عود بعد از پیوند و مرگومیر ناشی از آن خواهد بود.
لذا توجه ویژه مجموعه مردم، پزشکان و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به این مهم اجتماعی و پزشکی لازم می باشد. با شناسایی افراد و تشویق آنها در جهت درمان و جلوگیری از سرایت بیماری به سایر افراد با استفاده از دستورالعملهایی که در این کتاب به آن اشاره خواهد شد، میتواند مسیر انتشار و توسعه بیماری را متوقف نمود. هر چند تاکنون واکسنی که به منظور پیشگیری از هپاتیت HCV مورد استفاده قرار گیرد تولید نگردیده است ولی خوشبختانه درمانهای رایج توانسته اند به بهبود و معالجه بخشی از بیماران کمک نمایند. با وجود این هنوز معضل مقاومت به درمان در قسمتی از بیماران وجود دارد.
یکی از راههای مهم مبارزه و پیشگیری از این بیماری، افزایش آگاهی جامعه پزشکی و آموزش افراد جامعه می باشد که امید است در این مجموعه بتوانیم گامی در جهت رسیدن به این اهداف برداریم.